Tahkim yargılamasında acil durum hakemi (Emergency Arbitrator), hakem kurulunun oluşmasının ve tahkim yargılamasının başlamasının beklenemeyeceği kadar acil olan durumlarda taraflara geçici önlemler sunan bir tahkim yargılaması kurumudur. Böylelikle ticari hayatın hızlı dinamiği içerisinde tarafların çıkarlarının etkin şekilde korunması amaçlanmaktadır.
Abdülkadir Güzeloğlu &
Tarık Kurbanİstanbul Tahkim Merkezi ("ISTAC") Tahkim Kuralları 29.maddesi Geçici Hukuki Koruma Önlemlerini düzenlemektedir. Buna göre, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, Tek Hakem veya Hakem Kurulu'nun göreve başlamasının beklenemeyeceği ölçüde acil bir durumun varlığının halinde ISTAC Acil Durum Hakemi Kuralları uyarınca Sekretarya'ya başvurabileceği öngörülmektedir.
Başvuru Acil durum hakeminin tayini için geçici tedbir isteyen tarafın, buna yönelik talebini Sekretarya'ya iletmesi gerekmektedir. Acil durum hakeminin tayini için başvuran tarafın, Tahkim Talebi, Dava Dilekçesi ya da Tahkim Talebine Cevap veya Cevap Dilekçesi sunmuş olması şartı aranmamaktadır.
Ancak başvurunun Sekretarya tarafından alınmasını takip eden 15 gün içinde başvuruda bulunan tarafın, Tahkim Talebi veya Dava Dilekçesi sunması gerekmektedir. Aksi halde Divan Başkanı, acil durum hakeminin görevini sonlandırmaktadır.
Acil Durum Hakeminin Tayini
Divan başkanı, başvurunun Sekretarya tarafından alınmasından itibaren 2 iş günü içerisinde acil durum hakemini tayin etmek yükümlülüğündedir. Ancak dosyanın tek hakem veya hakem kuruluna havalesinden sonra acil durum hakemi tayin edilememektedir.
Geçici Hukuki Koruma Yargılaması
Acil durum hakemi dosyayı aldıktan sonra en geç 2 gün içerisinde taraflarında görüşünü alarak bir zaman çizelgesi hazırlamak ve bu çizelgeyi taraflara ve Sekretarya'ya bildirmekle yükümlüdür.
ISTAC Acil Durum Hakemi Kuralları ("Kurallar") uyarınca, acil durum hakemi, tıpkı normal hakem yargılamasında olduğu gibi, başvurunun kabul edilebilirliğini ve kendisinin geçici koruma kararı verme yetkisini haiz olup olmadığını incelemek hakkında yetki sahibi olduğu belirtmektedir.
Duruşmanın nasıl yürütüleceği hususu, başvurunun niteliğini ve aciliyetini dikkate almak suretiyle acil durum hakemi tarafından belirlenmektedir. Kurallar Acil durum hakeminin bu çerçevede, gerekli olduğunu düşünmedikçe duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden inceleme yaparak karara varacağını belirtmektedir.
Geçici Koruma Kararı
Acil durum hakemi, dosyanın kendisine tevdiinden itibaren en geç 7 iş günü içerisinde karar vermekle yükümlüdür. Ancak Kurallar bu sürenin Acil Durum Hakeminin gerekçeli talebi üzerine veya gerekli gördüğü hallerde re'sen divan başkanı tarafından uzatılabileceğini belirtmektedir.
Acil durum hakemi, başvurunun niteliği ve özelliğini dikkate alarak uygun gördüğü geçici koruma önlemine karar vermektedir. Acil durum hakemi, geçici hukuki koruma kararı verilmesini uygun bir teminat verilmesi şartına bağlama yetkisine sahiptir.
Kurallar geçici koruma talebinin, taraflar için bağlayıcı olduğunu belirtmektedir. Buna göre taraflar geçici koruma kararlarını gecikmesizin yerine getirmekle yükümlüdürler. Ancak taraflardan birinin geçici hukuki koruma kararı verilmesine yol açan durum ve koşulların değiştiğinden bahisle yapacağı başvuru üzerine acil durum hakemi verdiği kararı değiştirebilmek veya tamamen kaldırabilmek yetkisine sahiptir.
ISTAC Tahkim Kurallarına göre herhangi bir soru, sorun veya uyuşmazlık hakkındaki acil durum hakeminin talimatları hakem kurulunu bağlamamaktadır. Buna göre hakem kurulu, acil durum hakeminin talimatlarını ve bu talimatlarla yaptığı her türlü düzenlemeleri değiştirebilmekte, sonlandırabilmekte veya iptal edebilmektedir.
Masraflar ve Yaptırım
ISTAC Tahkim Kuralları uyarınca hakem kurulu, acil durum hakeminin yaptığı yargılama sonucu oluşan masrafların yeniden paylaşımı ve acil durum hakeminin talimatlarına uyma veya uymama sonucunda veya o sonuca bağlı olarak ortaya çıkan her türlü talep hakkında karar vermektedir.
Kurallar acil durum hakemi tarafından verilen kararda, geçici hukuki koruma yargılamasına ilişkin masraflar ile bu masrafların hangi tarafça karşılanacağı veya taraflar arasında hangi oranda paylaşılacağı gösterileceğini belirtmektedir. Ancak taraflardan birinin talebi üzerine, tek hakem veya hakem kurulu acil durum hakeminin masraflara ilişkin vermiş olduğu kararı değiştirme yetkisine sahiptir.
Uluslararası Tahkim hakkında daha fazla bilgi almak ve her türlü sorunuzu iletmek için bize
info@guzeloglu.legal adresinden ulaşabilirsiniz.