7244 sayılı Torba Kanun, koronavirüs (COVID-19) hastalığının olumsuz etkilerinin bertaraf edilebilmesi veya en aza indirilebilmesi amacıyla birçok alanda çeşitli düzenlemeler getirmektedir. İş hukuku ve bağlantılı mevzuatları ile ilgili olan düzenlemeler, işbu yazıda incelenmektedir.
Koronavirüs (COVID-19) hastalığının, ülkemiz üzerindeki menfi etkilerinin en aza indirilmesi, salgınla mücadelede hem toplum sağlığı hem de sosyal ve ekonomik hayata ilişkin birtakım önlemlerin alınması amacıyla hazırlanan Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7244 sayılı Torba Kanun”) 17.04.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
7244 sayılı Torba Kanun, koronavirüs (COVID-19) hastalığının olumsuz etkilerinin bertaraf edilebilmesi veya en aza indirilebilmesi amacıyla birçok alanda çeşitli düzenlemeler getirmektedir.
Bu düzenlemelerden iş hukuku mevzuatı ile ilgili olanlar aşağıdaki gibi incelenebilmektedir.
Kısa Çalışma Başvurularının Sonuçlandırılmasına İlişkin Süre Değiştirilmiştir
7244 sayılı Torba Kanun’un 6’ncı maddesi ile 4447 sayılı Kanunda gerçekleştirilen değişiklikle, kısa çalışma başvurularının uygunluk tespitleri hariç olmak üzere başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacağı belirtilmektedir.
Böylelikle uygunluk tespitlerine ilişkin incelemeler, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ilgili geçici 23’üncü maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca kısa çalışma başvurularının sonuçlandırılmasına ilişkin 60 günlük süreden hariç tutulmakta ve ilgili incelemenin herhangi bir süre zarfında gerçekleştirilmesine izin vermektedir.
Ücretsiz İzin Desteği Hakkındaki Hükümler
7244 sayılı Torba Kanun’un 7’nci maddesi tarafından 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici madde 24 ile;
- Maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10’uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilere, ve
- 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere,
herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verileceği belirtilmektedir.
Böylelikle yukarıda belirtilen kapsamdaki işçilere en fazla üç ay veya Cumhurbaşkanı tarafından ilgili sürenin uzatılması halinde 6 ay süreyle ücret desteği verileceği kararlaştırılmaktadır.
Mezkûr madde bu kapsamda nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenlerin 5510 sayılı Kanunun 60/1-g bendi kapsamında genel sağlık sigortalı olarak sayılacağı ve genel sağlık sigortasına ilişkin primlerinin Fondan karşılanacağı belirtilmektedir.
Ayrıca, madde kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde ödenen nakdi ücret desteğinin faizi ile işverenden tahsil edileceği, buna ek olarak bu şekilde çalıştırılan her işçi ve her ay için ayrı ayrı olmak üzere idari para cezası uygulanacağı ifade edilerek muhtemel kötü niyetli başvuruların engellenmesini amaçlamaktadır.
Kısa Çalışma Ödemeleri, Uygunluk Tespiti Beklenmeksizin Gerçekleştirilecektir
7244 sayılı Torba Kanun’un 8’inci maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici madde 25 uyarınca kısa çalışma başvurularına ilişkin uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işveren beyanı doğrultusunda ödemelerin gerçekleştirileceği kararlaştırılmaktadır.
Mezkûr madde bunun yanında işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemelerin, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edileceği belirtilmektedir.
Fesih Yasağı ve Ücretsiz İzne Ayırma Yetkisine İlişkin Hükümler
7244 sayılı Torba Kanun’un 9’uncu maddesi tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen geçici madde 10 ile işveren bakımından iş sözleşmelerine ilişkin fesih yasağı getirilmektedir. Bu yasak karşısında işveren çıkarının dengelenebilmesi amacıyla işverene, işçiyi tek taraflı ücretsiz izne çıkarma yetkisi verilmektedir.
Buna göre, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesinin, ilgili maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle işveren tarafından feshedilemeyeceği belirtilmektedir.
Ancak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II bendi ile ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler fesih yasağının kapsamı dışında bırakılmaktadır.
Madde ile yürürlük tarihinden itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren tarafından işçinin tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkartılabileceği belirtilmektedir. Bu kapsamdaki ücretsiz izne ayrılmanın, işçi bakımından sözleşmenin haklı nedenle feshine dayanak oluşturmayacağı yine madde ile ifade edilmektedir.
Madde ayrıca bu hükümlere aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fesih tarihindeki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verileceğini belirtmektedir.
Madde son olarak, ilgili üç aylık sürelerin Cumhurbaşkanı tarafından altı aya kadar uzatılabileceğini belirtmektedir.
6356 sayılı Kanun Kapsamındaki Birtakım Süreler Uzatılmıştır
7244 sayılı Torba Kanun’un 2’nci maddesi ile 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamındaki yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle uzatılmaktadır. Ayrıca mezkûr madde Cumhurbaşkanı, bu bentte yer alan üç aylık süreyi bitiminden itibaren üç aya kadar uzatmaya yetkili olduğunu belirtmektedir.