? ISTAC Tarafından Tahkim Davalarına İlişkin Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları Yayımlandı. | Güzeloğlu Hukuk Bürosu
Tarih : 20.04.2020

ISTAC Tarafından Tahkim Davalarına İlişkin Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları Yayımlandı.

Daha önce uzaktan bağlantı yollarıyla tanık dinlenilmesine ilişkin usul ve esaslar diğer bir takım tahkim merkezleri tarafından duyurulmuş olsa da tahkim duruşmalarının bilişim teknolojilerinin sunduğu imkanlardan faydalanılması suretiyle gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esaslar ilk defa İstanbul Tahkim Merkezi (“ISTAC”) tarafından duyurulmuştur.
Uluslararası ticaretin, var olan diğer belirleyici özelliklerinin yanı sıra, tarafların ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak başat bir konumda bulunan tahkimin; koronavirüs pandemisi nedeniyle özellikle devlet mahkemelerinde devam eden yargılama faaliyetlerinin durma noktasına geldiği veya kimi açılardan tamamen durduğu bu olağanüstü dönemde, çözümler üreterek yargılama faaliyetlerine olabildiğince kesintisiz devam etmesi, tahkimin  amacına ulaşabilmesi bakımından oldukça önemlidir.

Özellikle bilişim ve iletişim teknolojilerinin eriştiği gelişmişlik düzeyi dikkate alındığında, her ne kadar devlet mahkemeleri tarafından birtakım refleksler ve gerekçeler nedeniyle uygulanma imkânı bulunmasa da, çevrimiçi imkanların tahkim yargılamalarında kullanılması tarafların tahkime ilişkin beklentilerinin karşılanması bakımından kritik bir adım olarak görülmektedir. Böylelikle sosyal mesafenin korunması tedbirinden ödün verilmeksizin gerçekleşebilecek tahkim duruşmaları ile taraflarca umulan adil sonuca beklenen süre içerisinde ulaşılması sağlanacaktır.  

Daha önce uzaktan bağlantı yollarıyla tanık dinlenilmesine ilişkin usul ve esaslar diğer bir takım tahkim merkezleri tarafından duyurulmuş olsa da tahkim duruşmalarının bilişim teknolojilerinin sunduğu imkanlardan faydalanılması suretiyle gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esaslar ilk defa İstanbul Tahkim Merkezi (“ISTAC”) tarafından duyurulmuştur.

ISTAC Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları incelendiğinde, duruşmanın hem video konferans hem de telekonferans aracılığıyla yapılmasına olanak sunulduğu görülmektedir.

Çevrimiçi Usul ve Esaslar kapsamında çevrimiçi duruşma yöntemlerinin kullanılması noktasındaki inisiyatifin tek hakem veya hakem kuruluna verildiği anlaşılmaktadır. Buna göre duruşmanın çevrimiçi yapılması kararı tek hakem veya hakemler kurulunca taraflardan birinin talebi üzerine verilebileceği gibi herhangi bir talep olmaksızın kendiliğinden de verilebilecektir.

Hukuki dinlenilme hakkının önemi ve ihlal edilmemesi gerektiği, Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları’nda açıkça vurgulamaktadır. Gerçekten de çevrimiçi duruşma esnasında yaşanabilecek sorunlar, verimsizlikler veya diğer gerekçelerle hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilmesi halinde, gecikme yaşanmadan ulaşılmaya çalışılan adil sonucun daha çok zarar görmesi söz konusu olabilecektir.

Bu nedenle Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları’nın 7’nci maddesinde tek hakem veya hakem kurulunun, taraflardan her birinin duruşmaya katılma imkanına sahip olduğundan ve hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilmediğinden emin olması için gerekli özeni göstermesi gerektiği, duruşma esnasında hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğine kanaat getirilmesi halinde ise duruşmayı sonlandırabileceğini düzenlemektedir.

Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esaslar tek hakem veya hakem kurulunun çevrimiçi duruşma hakkında farklı kurallar belirleyebileceğini ifade etmekte, duruşma hazırlıkları, duruşmaya katılacak kişiler, duruşmanın yönetimi, duruşmada tanık veya bilirkişi dinlenmesi, tercüman kullanılması ve duruşmanın kaydına ilişkin de hükümler içermektedir.

ISTAC tarafından yayımlanan Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esasları şöyledir;

ISTAC ÇEVRİMİÇİ DURUŞMA USUL VE ESASLARI

MADDE 1 –  AMAÇ VE KAPSAM

İşbu Çevrimiçi Duruşma Usul ve Esaslarının amacı, ISTAC kurallarına göre yürütülen tahkim davalarında katılımcıların fiziksel olarak bir araya gelmeden telekonferans veya video konferans yöntemi ile yapacakları duruşmalarda uygulanacak usul ve esasları belirlemektedir. Bu esaslarda kullanılan ‘duruşma’ teriminden, çevrimiçi duruşma anlaşılacaktır.

Tek Hakem veya Hakem Kurulu, taraflardan birinin talebi üzerine veya kendiliğinden, hukuki dinlenilme hakkına uyulmak kaydıyla, burada önerilen usul ve esaslardan farklı kurallar belirleyebilirler.

MADDE 2 – DURUŞMAYA KARAR VERİLMESİ

Taraflardan birinin talebi üzerine veya Tek Hakem veya Hakem Kurulunun uygun görmesi durumunda, duruşma veya toplantılar video konferans veya telekonferans yöntemi ile yapılabilir.

MADDE 3 – DURUŞMA HAZIRLIKLARI

Tek Hakem veya Hakem Kurulu, tarafların da görüşünü alarak duruşmanın hangi yazılım kullanılarak yapılacağı, duruşmanın gizlilik ve güvenliği için alınması gereken tedbirleri, katılımcıların duruşmaya katılması için gereken telefon numarası, bağlantı adresi, kullanıcı adı veya şifre gibi sair hususları duruşmadan önce belirleyip duruşmanın teknik altyapısını oluşturarak taraflarca paylaşacaktır.

Duruşmaya katılacak kişiler, katılım için gerekli olan teknik donanım ve yazılımı, bulundukları mekânın dinlenilmeye elverişli ve güvenli bir mekân olmasını kendileri sağlayacaktır.

Tek Hakem veya Hakem Kurulu veya taraflar, duruşma ile ilgili olarak ISTAC Sekretaryasından teknik konularda destek isteyebilirler. ISTAC Sekretaryası, imkanları dahilinde hakemlere ve taraflara teknik konularda açıklamalarda bulunacak ve destek olacaktır.

MADDE 4 – DURUŞMAYA KATILACAK KİŞİLER 

Taraflar, duruşmaya katılacak kişileri duruşma öncesinde Tek Hakem veya Hakem Kuruluna bildirir.

Taraflar, duruşma sırasında, duruşmaya katılması bildirilen ve izin verilenler dışındaki üçüncü bir kişiyi duruşma ortamına dahil etmeyeceklerdir.

MADDE 5 – DURUŞMA YÖNETİMİ

Duruşma süresince görüntü ve ses kalitesinin etkilenmemesi için aynı anda sadece tek kişi konuşacak ve duruşmadaki diğer katılımcılar mikrofonlarını sessize alacaklardır. Söz almak isteyen taraf, Tek Hakem veya Hakem Kurulunun söz vermesi üzerine konuşacaktır.

MADDE 6 –DURUŞMADA BELGE SUNULMASI

Duruşma sırasında Tek Hakem veya Hakem Kurulunun iznine tabi olarak belgelerin elektronik ortamda iletilebilmesi mümkündür.

MADDE 7 –DURUŞMADA HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI

Tek Hakem veya Hakem Kurulu, tarafların ve diğer ilgililerin duruşmaya katılma imkânına sahip olduğundan ve hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilmediğinden emin olmak için gereken özeni gösterecektir.

Tek Hakem veya Hakem Kurulu, duruşma sırasında hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğine kanaat getirmesi halinde, gerekçesini belirterek duruşmayı istediği zaman sonlandırabilir.

MADDE 8 –DURUŞMADA TANIK VEYA BİLİRKİŞİ DİNLENİLMESİ

Duruşmada tanık veya bilirkişi dinlenilmesine karar verilmesi durumunda tanıklar veya bilirkişi video konferans yoluyla ve görüntülü olarak duruşmaya katılacaktır. Duruşmaya katılan tanık veya bilirkişi, yüzü açıkça görülebilir bir şekilde kameranın karşısında hazır bulunacaktır.

Tanığın veya bilirkişinin yanında herhangi bir belge bulunup bulunamayacağına Tek Hakem veya Hakem Kurulu karar verir. Tek Hakem veya Hakem Kurulu, duruşma sırasında belirli bir belgenin tanığa gösterilmesine izin verebilir. Tek Hakem veya Hakem Kurulunun uygun bulması durumunda, tanığa gösterilecek belge, duruşma esnasında elektronik olarak paylaşılarak soru sorulabilir.

MADDE 9 – TERCÜMAN KULLANILMASI

Tek Hakem veya Hakem Kurulu, gerek duyulması halinde, duruşmada tercüman kullanılmasına izin verebilir. Böyle bir durumda, çeviriye gereksinim duyan taraf duruşmaya katılmak üzere tercüman temin edecektir. Tercümana ait bilgiler önceden Tek Hakem veya Hakem Kuruluna bildirilecektir. Tercüman, tercümanlığını yaptığı kişinin yanında bulunabileceği gibi, duruşmaya uzaktan da katılabilir.

MADDE 10 –DURUŞMA KAYDI

Tek Hakem veya Hakem Kurulu, taraflara bilgi vererek, duruşmanın sesli veya görüntülü olarak kaydedilmesine karar verebilir. Kayıtlar duruşmanın bitimini takiben taraflarla paylaşılacaktır.

Hakem veya Hakem Kurulu, masrafları taraflara ait olmak üzere, ses kayıtlarının yazılı hale getirilmesine karar verebilir.

Tek Hakem veya Hakem Kurulunun onayı olmadan duruşmanın herhangi bir aşamasında görüntü ve ses kaydı yapmak yasaktır.

Yazar: Abdülkadir Güzeloğlu & Tarık Kurban